این مقاله به ویژگی‌ها، انواع سازه‌های بتنی می‌پردازد. میلگرد که از جنس فولاد است، برای افزایش مقاومت بتن در برابر نیروهای کششی استفاده می‌شود. این محتوا شامل بررسی انواع میلگرد مانند ساده و آجدار، مشخصات فنی مثل جنس فولاد و نقش میلگرد در بهبود استحکام و پایداری سازه‌ها در پروژه‌های عمرانی است.
میلگرد یا آرماتور فولادی، یکی از اجزای اصلی سازه‌های بتن مسلح است که نقش بسیار مهمی در افزایش استحکام و مقاومت سازه‌ها دارد. میلگردها از انواع مختلف فولاد ساخته می‌شوند و در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی به کار می‌روند. در این مقاله، به بررسی انواع گریدهای میلگرد، تفاوت‌ها و کاربردهای هرکدام پرداخته می‌شود.
گرید میلگرد چیست؟
گرید میلگرد، به ترکیب شیمیایی و ویژگی‌های مکانیکی میلگرد اشاره دارد. فولادهای مختلف دارای خواص متفاوتی هستند و این تفاوت‌ها تأثیر مستقیمی بر عملکرد میلگردها در پروژه‌های عمرانی دارند. گرید میلگرد از طریق استانداردهای مختلف مشخص می‌شود و از مهم‌ترین عوامل در تعیین گرید میلگرد، استحکام کششی، استحکام تسلیم و میزان کرنش است.
انواع میلگرد بر اساس شکل ظاهری، جنس، استاندارد و کاربرد
میلگردها در ساخت و ساز از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند و بسته به نوع پروژه، انتخاب میلگرد مناسب ضروری است. میلگردها را می‌توان بر اساس شکل ظاهری، جنس، استانداردهای تولید و کاربرد دسته‌بندی کرد. در ادامه، انواع میلگردها بر اساس این چهار ویژگی معرفی می‌شوند.
- انواع میلگرد بر اساس شکل ظاهری
الف) میلگرد ساده (Plain Rebar)
-مشخصات: سطح صاف و بدون آج
-کاربرد: در سازه‌های سبک، اتصال قطعات فلزی، تقویت بخش‌های غیراصلی بتن
-مزایا: قابلیت خم شدن و تغییر شکل بالا
-معایب: چسبندگی کمتر با بتن در مقایسه با میلگرد آجدار
ب) میلگرد آجدار (Deformed Rebar)
-مشخصات: دارای برآمدگی‌های (آج) روی سطح که برای افزایش چسبندگی به بتن طراحی شده‌اند.
-کاربرد: در تمام سازه‌های بتنی، به‌ویژه بخش‌های اصلی مانند ستون‌ها، تیرها و فونداسیون‌ها
-مزایا: افزایش چسبندگی با بتن، جلوگیری از لغزش میلگرد در بتن
میلگرد آجدار را کارخانه ذوب‌آهن اصفهان، نیشابور، راد همدان و... تولید میکنند.
ج) میلگرد کلاف (Coiled Rebar)
-مشخصات: میلگردهایی که به‌صورت کلاف پیچیده و عرضه می‌شوند. این نوع میلگردها بیشتر در قطرهای کوچک‌تر (6 تا 12 میلی‌متر) تولید می‌شوند.
-کاربرد: در تولید محصولات سبک‌تر مانند مش‌های فولادی، خرپاها و برخی از قطعات صنعتی
- انواع میلگرد بر اساس جنس
الف) میلگرد فولادی کربنی (Carbon Steel Rebar)
-مشخصات: ساخته شده از فولاد کربنی که پرکاربردترین نوع میلگرد در ساختمان‌سازی است.
-کاربرد: به‌طور گسترده در تمامی پروژه‌های بتنی استفاده می‌شود.
-مزایا: مقاومت بالا و قیمت مناسب
-معایب: حساسیت بالا به زنگ‌زدگی در شرایط مرطوب و خورنده
ب) میلگرد فولاد ضد زنگ (Stainless Steel Rebar)
-مشخصات: ساخته‌شده از آلیاژهای فولاد با درصد بالای کروم و نیکل که مقاومت فوق‌العاده‌ای در برابر خوردگی دارد.
-کاربرد: در سازه‌های دریایی، پل‌ها، تونل‌ها و سازه‌هایی که در معرض شرایط محیطی خورنده قرار دارند.
-مزایا: مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی
-معایب: هزینه بالاتر نسبت به میلگرد کربنی
ج) میلگرد گالوانیزه (Galvanized Rebar)
-مشخصات: پوشش روی (گالوانیزه) بر روی سطح میلگرد که باعث مقاومت آن در برابر خوردگی می‌شود.
-کاربرد: در محیط‌های مرطوب یا اسیدی مانند پروژه‌های نزدیک به دریا و یا محیط‌های شیمیایی
-مزایا: مقاومت بالا در برابر خوردگی
-معایب: هزینه بیشتر نسبت به میلگردهای معمولی
د) میلگرد کامپوزیت (Fiber-Reinforced Polymer Rebar - FRP)
-مشخصات: از مواد کامپوزیتی مانند فیبر شیشه یا فیبر کربن ساخته شده است و وزن سبک و مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد.
-کاربرد: در سازه‌هایی که در معرض خوردگی شدید هستند مانند پل‌ها، تونل‌ها و سازه‌های دریایی
-مزایا: وزن سبک، مقاومت بالا در برابر خوردگی
-معایب: قیمت بالا و حساسیت به ضربه
- انواع میلگرد بر اساس استاندارد
الف) میلگرد A1 (ساده)
-مشخصات: بدون آج و کاملاً صاف، دارای مقاومت پایین
-استاندارد: این میلگرد مطابق با استاندارد A1 تولید می‌شود.
- کاربرد: در سازه‌های سبک، خرپاها و قطعات غیراصلی
-مقاومت کششی: 240 نیوتن بر میلی‌متر مربع
-مقاومت تسلیم: 360 نیوتن بر میلی‌متر مربع
ب) میلگرد A2 (آجدار مارپیچی)
-مشخصات: دارای آج‌های مارپیچی، با مقاومت متوسط
-استاندارد: بر اساس استاندارد A2
-کاربرد: در ساختمان‌های مسکونی و تجاری، قسمت‌هایی از سازه که تحت فشار کمتری هستند
-مقاومت کششی: 340 نیوتن بر میلی‌متر مربع
-مقاومت تسلیم: 500 نیوتن بر میلی‌متر مربع
ج) میلگرد A3 (آجدار جناقی)
-مشخصات: دارای آج‌های جناقی شکل، با مقاومت بالا
- استاندارد: مطابق با استاندارد A3 تولید می‌شود.
- کاربرد: در بخش‌های اصلی سازه مانند ستون‌ها و تیرها
- مقاومت کششی: 400 نیوتن بر میلی‌متر مربع
- مقاومت تسلیم: 600 نیوتن بر میلی‌متر مربع
د) میلگرد A4 (آجدار مرکب)
-مشخصات: دارای آج‌های مرکب با مقاومت بسیار بالا
-استاندارد: مطابق با استاندارد A4
-کاربرد: در سازه‌های سنگین مانند پل‌ها، سدها و پروژه‌های بزرگ صنعتی
-مقاومت کششی: 500 نیوتن بر میلی‌متر مربع
-مقاومت تسلیم: 650 نیوتن بر میلی‌متر مربع
- انواع میلگرد بر اساس کاربرد
الف) میلگرد حرارتی
-مشخصات: برای جلوگیری از ترک‌های ناشی از تغییرات دما در بتن استفاده می‌شود.
-کاربرد: در کف‌سازی، دال‌های بتنی و سقف‌های صنعتی
ب) میلگرد تقویتی( Reinforcement Bar)
-مشخصات: به عنوان تقویت‌کننده در سازه‌های بتنی برای افزایش مقاومت کششی و خمشی به کار می‌رود.
-کاربرد: در تمامی بخش‌های سازه‌های بتنی مانند ستون‌ها، تیرها، دال‌ها و فونداسیون‌ها
ج) میلگرد زیگزاگی ( Stirrups )
-مشخصات: میلگردهایی که به شکل زیگزاگی در ستون‌ها و تیرها استفاده می‌شوند تا از تغییر شکل سازه جلوگیری کنند.
-کاربرد: در ستون‌ها و تیرها برای افزایش مقاومت برشی
تفاوت‌های بین گریدهای مختلف میلگرد
- مقاومت کششی و تسلیم:
مهم‌ترین تفاوت بین گریدهای میلگرد، مقاومت کششی و تسلیم آن‌هاست. به عنوان مثال، میلگرد گرید 240 دارای مقاومت کمتری نسبت به گرید 400 است. این تفاوت‌ها تأثیر مستقیمی بر کاربرد میلگردها در سازه‌های مختلف دارد. هرچه مقاومت میلگرد بیشتر باشد، برای سازه‌های با بارگذاری سنگین مناسب‌تر است.
- شکل آج:
میلگردهای گرید 240 سطحی صاف دارند، در حالی که میلگردهای گرید 340، 400 و 500 دارای سطح آجدار هستند. آجدار بودن میلگردها باعث افزایش چسبندگی آن‌ها با بتن می‌شود که این مسئله بسیار مهم است، به ویژه در سازه‌هایی که به استحکام بالا نیاز دارند.
- انعطاف‌پذیری و شکل‌پذیری:
میلگردهای گرید 240 به دلیل استحکام کمتر، انعطاف‌پذیری و شکل‌پذیری بیشتری نسبت به میلگردهای با گرید بالاتر دارند. این ویژگی باعث می‌شود که در پروژه‌هایی که نیاز به تغییر شکل و خم کردن میلگرد وجود دارد، از میلگردهای گرید 240 استفاده شود. از طرف دیگر، میلگردهای گرید 500 به دلیل استحکام بسیار بالا، شکل‌پذیری کمتری دارند و در موارد خاصی مانند سازه‌های پیش‌ساخته استفاده می‌شوند.
- میزان کربن:
مقدار کربن در ترکیب شیمیایی میلگردها بر روی استحکام و چقرمگی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. میلگردهای با گرید بالاتر معمولاً دارای درصد کربن بیشتری هستند که به آن‌ها استحکام بیشتری می‌بخشد، اما این امر ممکن است باعث کاهش انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر ضربه شود.
انتخاب میلگرد مناسب برای پروژه‌های ساختمانی
انتخاب گرید مناسب میلگرد بستگی به نوع پروژه و بارهای وارده بر سازه دارد. برای مثال، در سازه‌های مسکونی که بارهای وارده نسبتاً کم هستند، می‌توان از میلگردهای گرید 240 یا 340 استفاده کرد. اما در سازه‌های صنعتی، پل‌ها و برج‌ها که به مقاومت بالایی نیاز دارند، استفاده از میلگردهای گرید 400 و 500 توصیه می‌شود.
نتیجه‌گیری
میلگردها در انواع مختلفی از نظر گرید، شکل و ترکیب شیمیایی تولید می‌شوند. هر کدام از این گریدها کاربرد خاص خود را دارند و انتخاب گرید مناسب برای هر پروژه عمرانی بسیار مهم است. تفاوت در استحکام کششی، استحکام تسلیم، شکل آج و انعطاف‌پذیری از عوامل کلیدی در انتخاب میلگرد مناسب برای سازه‌هاست.
شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید و با مراجعه به صفحه میلگرد از آخرین تغییرات قیمت مطلع شوید.
